Wat is de richtlijn voor handhygiëne, nagellak en nagelversiering in de kinderopvang?
De hygiënerichtlijn van het RIVM is in april 2025 geactualiseerd. Naast de naam van de richtlijn zijn er ook veranderingen in de normen. De volledige hygiëne richtlijn vind je op de website van het RIVM. De toezichthouders van de GGD gaan bij een inspectie uit van de minimale normen van goed hygiënebeleid.
Uitgangspunten voor schone handen
Een goede handhygiëne is noodzakelijk om verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen. Hierbij is belangrijk om ook te letten op sieraden en nagelbedekking. De normen in de hygiënerichtlijn voor kinderopvang zijn:
- Draag bij risicohandelingen geen sieraden aan de handen en polsen.
- Houd de nagels kort en schoon.
- Zorg dat de nagels onbeschadigd en glad zijn (dit betekent bijvoorbeeld ook: geen steentjes of pailetten).
Risicovolle handelingen
Handhygiëne van medewerkers is niet alleen ter bescherming van de kinderen belangrijk, maar ook van de medewerkers zelf. Dit geldt met name bij risicovolle handelingen.
In de kinderopvang gelden in ieder geval de volgende risicohandelingen:
- het bereiden en geven van voedsel, waaronder zuigelingenvoeding;
- het verschonen van luiers;
- het helpen van een kind bij het afvegen als het kind naar het toilet is geweest;
- het verzorgen van een bloedende wond.
Handen wassen heeft de voorkeur
In de richtlijn worden onder andere de volgende adviezen gegeven over het gebruik van handdesinfectiemiddel en onsteriele handschoenen:
- In de kinderopvang heeft handen wassen met water en vloeibare zeep de voorkeur boven het desinfecteren van de handen.
- Het dragen van handschoenen wordt niet aangeraden in de kinderopvang. Handschoenen zijn alleen nodig bij situaties met een verhoogde kans op besmetting, of op advies van de GGD
Richtlijn gebaseerd op onderzoek
Verschillende wetenschappelijke onderzoeken tonen aan dat het gebied onder de nagel en nagelriem van de hand hoge concentraties bacteriën bevatten. Ook blijkt uit onderzoek dat dragers van kunstnagels vaker en meer (ziekmakende) micro-organismen op de handen hebben dan medewerkers zonder kunstnagels.
Richtlijn is de norm
De verandering in de richtlijn zorgt niet voor andere inzichten. Nagels horen nog steeds schoon en glad en kort te zijn. Onder lange nagels en (beschadigde en uitgegroeide) nagelbedekking kunnen ziekteverwekkers zitten, wat kan leiden tot de verspreiding van infectieziekten. Bij het groeien van de nagel kan ruimte ontstaan tussen nagelriem en de nagelbedekking, hierdoor is de nagel niet meer glad. Een nagel is te lang als de nagel boven de vingertop van de betreffende vinger uit komt.
De toezichthouder van de GGD beoordeelt bij een inspectie de feitelijke situatie. De GGD hanteert hierbij de hygiëne richtlijn van het RIVM als uitgangspunt.
