JOGG: Goede cijfers, goed verhaal?

Het staat al jaren op mijn lijstje. En niet alleen op het mijne! 142 Nederlandse gemeenten doen mee met de aanpak ‘Jongeren Op Gezond Gewicht’, kortweg JOGG. Uit 28 gemeenten komen positieve geluiden. Maar is de aanpak echt effectief? Binnenkort verschijnt een landelijke analyse van het RIVM, maar mijn competitieve ik blijft haar ex-werkgever graag een stapje voor.

Vandaag werk ik lang door. Het jaar is bijna om, dus de cijfers voor 2019 gaan niet veel meer veranderen. Naast me is Wieteke al aan het inpakken. Morgen strijdt zij tegen 19 loodzware kilometers op Lanzarote! Ik mompel een onverstaanbaar succesje, maar houd mijn blik strak op mijn scherm. Uit de database tover ik in een paar klikken ruim 30.000 nieuwe metingen.

Voor 3 leeftijdsgroepen heb ik waanzinnige data, waar een gemiddelde onderzoeker alleen maar van kan dromen. Het gewicht is gemeten, niet zelf-gerapporteerd. Ik heb geen steekproef, maar complete leeftijdscohorten. Crime scene: 25 gemeenten in het werkgebied van GGD Hart voor Brabant, waarvan er 9 meedoen aan JOGG. Mijn dataset bestaat, schrik niet, uit ruim 280.000 metingen!

Wat zeggen de cijfers?

Laat ik met goed nieuws beginnen. Bij 5-jarigen in JOGG gemeenten neemt het overgewicht af. In 2011-2013, 2014-2016 en 2017-2019 had respectievelijk 11,7, 10,9 en 9,8% overgewicht. Over significantie hoeven we het niet eens te hebben. Elk van de 3 cijfers is gebaseerd op ruim 20.000 metingen. Niets geen toeval dus, maar een echte daling. Maar is dit het succes van JOGG? Wat doen de niet-JOGG gemeenten? Tja, ook daar daalt het overgewicht gestaag: van 9,1 tot 8,8 tot 7,8%. Fijn voor de kinderen natuurlijk, maar stiekem toch een beetje jammer voor JOGG.

Benieuwd naar de rest? De 9-jarigen doen hun best. Trend voor JOGG: 18,3; 16,9 en 16,8%. Trend voor niet-JOGG: 14,1; 13,3 en 13,1%. Het overgewicht neemt af, maar de initiële daling dendert helaas niet door. De 13-jarigen tenslotte, proberen aan te sturen op een anticlimax van mijn verhaal. Noch JOGG, noch niet-JOGG gemeenten krijgen hun pubers onder controle. In JOGG gemeenten groeide hun overgewicht van 17,2 (2011-2013) tot 17,8% (2017-2019). In niet-JOGG gemeenten van 13,5 tot 14,2%.

De moraal?

Het lukt ons inmiddels aardig om de ontwikkeling van overgewicht bij kinderen uit te stellen, maar nog niet om deze te voorkomen. Deze conclusie lijkt niet alleen voor Brabant, maar voor heel Nederland te gelden. Ook het CBS signaleert (van 1990 tot 2017) een afname van overgewicht op de basisschool maar een toename op de middelbare school. Toch laat ik de pubers mijn verhaal niet verpesten. Uit de cijfers destilleer ik met gemak een happy end voor JOGG.

JOGG draagt bij aan het verkleinen van gezondheidsverschillen!

Van 2011-2013 naar 2017-2019 scoort JOGG in alle leeftijdsgroepen beter dan de concurrent. Gemiddeld over de leeftijdsgroepen keldert het overgewicht in JOGG gemeenten met 0.9 punten (van 15,7 tot 14,8%); in niet-JOGG gemeenten met ‘slechts’ 0.5 punten (van 12,2 tot 11,7%). Mijn conclusie voor Marjon Bachra (directeur JOGG) is daarom zeer rooskleurig: JOGG draagt bij aan het verkleinen van gezondheidsverschillen. Dat is zeker een goed verhaal, en voorwaar een resultaat om trots op te zijn😊.

Benieuwd naar de definitieve cijfers en ander werk van team onderzoek? Houd dan onze onderzoekspagina goed in de gaten.